عقد موقت یا متعه، نوعی از ازدواج است که برخلاف عقد دائم، مدت زمان مشخصی دارد. این نوع عقد با پایان یافتن مدت آن به صورت خودبه‌خودی منحل می‌شود. با این حال، پیش از پایان مدت نیز، راه‌هایی برای اتمام آن وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها بذل مدت است. آشنایی با این دو مفهوم برای هر فردی که درگیر عقد موقت است، ضروری است.
انقضای مدت: پایان خودبه‌خودی عقد
انقضای مدت، به معنای پایان یافتن زمان تعیین‌شده در عقد موقت است. این اتفاق، به صورت خودکار و بدون نیاز به طلاق یا فسخ از سوی هیچ یک از زوجین رخ می‌دهد.
ویژگی‌های انقضای مدت:
- خودکار بودن: با پایان یافتن مدت، عقد بلافاصله و بدون نیاز به مراجعه به دادگاه یا اعلام رسمی، منحل می‌شود.
- عدم نیاز به اراده زوجین: اراده زن و مرد در این فرآیند نقشی ندارد. حتی اگر طرفین به ادامه زندگی تمایل داشته باشند، عقد منقضی شده است و برای ادامه رابطه، باید مجدداً صیغه را جاری کنند.
- عدم نیاز به طلاق: از آنجایی که عقد موقت به صورت ذاتی مدت‌دار است، با پایان یافتن آن، نیازی به فرآیند طلاق نیست.
بذل مدت: حق انحصاری مرد
بذل مدت، به معنای بخشیدن باقی‌مانده مدت عقد موقت از سوی مرد به زن است. این حق، تنها به مرد تعلق دارد و با اعلام اراده او، عقد موقت بلافاصله منحل می‌شود. برای مثال، اگر عقد موقت یک ساله باشد و مرد پس از شش ماه تصمیم به پایان آن بگیرد، با بذل مدت شش‌ماهه باقی‌مانده، عقد به پایان می‌رسد.
ویژگی‌های بذل مدت:
- حق انحصاری مرد: این حق، تنها برای مرد است و زن نمی‌تواند درخواست بذل مدت را داشته باشد.
- بدون نیاز به رضایت زن: مرد می‌تواند بدون کسب رضایت زن، هر زمان که بخواهد، باقی‌مانده مدت را به او ببخشد.
- موجب انحلال فوری: با اعلام بذل مدت، عقد موقت فوراً منحل می‌شود و طرفین از یکدیگر جدا می‌گردند.
نکات مهم در مورد بذل مدت و انقضای آن
- لزوم ثبت: در حال حاضر، ثبت عقد موقت در سه حالت (باردار شدن زوجه، توافق طرفین و شرط ضمن عقد) اجباری است. در صورت ثبت عقد، بذل مدت نیز باید به صورت رسمی ثبت شود.
- حقوق مالی: در صورت بذل مدت، زن همچنان مستحق دریافت تمام مهریه خود است. این برخلاف طلاق خلع در عقد دائم است که زن با بخشیدن مهریه، مرد را به طلاق راضی می‌کند.
- عده: پس از انقضای مدت یا بذل مدت، زن باید عده نگه دارد و در طول آن، نمی‌تواند با فرد دیگری ازدواج کند.
نقش وکیل در عقد موقت و انحلال آن
با وجود سادگی ظاهری، مسائل مربوط به عقد موقت می‌تواند پیچیدگی‌های حقوقی زیادی داشته باشد. تنظیم صحیح صیغه، ثبت آن در مراجع رسمی و پیگیری حقوق مالی پس از انحلال، نیازمند دانش حقوقی است.
دفتر وکالت مژگان خدری، وکیل پایه یک دادگستری، با سابقه در پرونده‌های خانواده، آماده ارائه مشاوره در خصوص عقد موقت، حقوق مالی زن در آن، و فرآیندهای مربوط به بذل مدت و انقضای آن است.
برای دریافت مشاوره حقوقی، همین حالا با ما تماس بگیرید.