جهیزیه به اموالی گفته می‌شود که زن در آغاز زندگی مشترک به خانه شوهر می‌آورد. این اموال، چه در طول زندگی مشترک و چه پس از پایان آن، به طور کامل به زن تعلق دارد و مرد هیچ گونه مالکیتی بر آن‌ها ندارد. استرداد جهیزیه به فرآیند حقوقی بازگرداندن این اموال به زن گفته می‌شود که می‌تواند در هر زمان، چه در طول زندگی مشترک و چه پس از طلاق، صورت گیرد.
مالکیت جهیزیه و لیست آن
از نظر قانونی، جهیزیه یک هدیه به مرد نیست، بلکه یک امانت در اختیار اوست. برای اینکه زن بتواند در زمان نیاز جهیزیه خود را پس بگیرد، لازم است از همان ابتدا یک سیاهه (لیست) جهیزیه تهیه کرده و به امضای مرد و شهود (معمولاً خانواده‌های دو طرف) برساند. این سیاهه، مهم‌ترین سند برای اثبات مالکیت زن بر اموال است. در صورت نبود سیاهه، اثبات مالکیت با استفاده از فاکتورها، شهادت شهود، یا حتی اقرار خود مرد امکان‌پذیر است.
فرآیندهای قانونی برای استرداد جهیزیه
برای استرداد جهیزیه، دو راه اصلی قانونی وجود دارد که زن می‌تواند یکی از آن‌ها را انتخاب کند:
- توافق دوستانه: در بهترین حالت، زوجین می‌توانند به صورت دوستانه بر سر بازگرداندن جهیزیه توافق کنند. در این حالت، پس از توافق، زن به همراه خانواده یا دوستانش به منزل مشترک مراجعه کرده و اموال خود را برمی‌دارد. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، توصیه می‌شود مرد در حضور شهود، ذیل سیاهه جهیزیه، رسید دریافت اموال را امضا کند.
- مراجعه به دادگاه: اگر مرد از بازگرداندن جهیزیه خودداری کند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست مطالبه استرداد جهیزیه را ثبت کند.
مراحل قانونی در دادگاه:
- تنظیم دادخواست: دادخواست باید به همراه سیاهه جهیزیه و سایر مدارک (مانند فاکتورها) تنظیم و به دادگاه ارائه شود.
- توقیف اموال: زن می‌تواند همزمان با ارائه دادخواست، تقاضای تأمین خواسته (توقیف اموال) را از دادگاه داشته باشد. با این اقدام، دادگاه حکم به توقیف جهیزیه در منزل مشترک می‌دهد تا مرد نتواند آن‌ها را پنهان یا منتقل کند.
- اجرای حکم: پس از صدور حکم دادگاه و در صورت عدم همکاری مرد، زن می‌تواند با مراجعه به واحد اجرای احکام، از مأمور دادگاه بخواهد تا برای استرداد جهیزیه به او کمک کند. در این مرحله، اموال طبق لیست سیاهه از منزل خارج شده و به زن تحویل داده می‌شود.
نکات مهم در مورد استرداد جهیزیه
- موقعیت اموال: اگر جهیزیه در منزل مشترک نباشد (مثلاً توسط مرد فروخته شده باشد)، زن می‌تواند علاوه بر استرداد، مطالبه قیمت آن را نیز داشته باشد.
- آسیب به جهیزیه: اگر مرد به جهیزیه آسیب برساند یا آن را تلف کند، زن می‌تواند با اثبات این امر، خسارت وارده را نیز از مرد مطالبه کند.
- لزوم همراهی مرد: اگر زن در زمان استرداد به همراه مرد وارد منزل شود، نیاز به حکم قضایی نیست. اما در صورت امتناع مرد از همکاری، حکم دادگاه ضروری است.
دفتر وکالت مژگان خدری، وکیل پایه یک دادگستری، با سابقه موفق در پرونده‌های خانواده، آماده ارائه مشاوره و همراهی شما در فرآیند استرداد جهیزیه است. ما به شما کمک می‌کنیم تا با رعایت تمام اصول قانونی، به حق خود دست یابید و فصلی نو از زندگی را آغاز کنید.
برای دریافت مشاوره حقوقی، همین حالا با ما تماس بگیرید.